Gisteravond zag ik op YouTube een nieuwe video van Café Weltschmertz voorbij komen, met daarin dr. Sid Lukkassen die in gesprek gaat met prof. dr. Paul Cliteur over het onderwerp 'Het linkse geloof en de rechtse zuil'. Aangezien ik me niet kan plaatsen in de visie van Sid besloot ik om de video te bekijken.
Maar waarom zou ik dat doen?
Als ik Sid mag geloven zit ik qua levensfilosofie meer bij de linkse kerk dan bij de rechtse zuil. En dat is uiteraard helemaal prima. De waardes waarvoor ik sta in het leven en die mijn karakter omhelzen passen beter bij de linkse kerk. Maar dat betekent niet dat ik daardoor alles wat vanuit de linkse kerk komt als zoete koek slik. Juist door ook de rechtse visie te bestuderen kan ik leren en wijzer worden. Want de waarheid ligt waarschijnlijk in het midden. En mezelf categoriseren in een bepaald team kan zorgen voor zogenaamde blind spots. Horen en lezen wat je al weet of waar je al achter staat zorgt niet voor groei. Iets nieuws horen en open staan voor andere ideeën wel. Het dwingt me om na te denken over m'n standpunten en visie. Soms om juist mijn standpunten en visie te versterken, soms om deze juist bij te stellen.
Vandaar dus.
Ik bekeek deze video door de ogen van een coach. Iets wat ik vrij veel doe, ook in m'n dagelijks leven. Wat zie ik? Wat hoor ik? Wat is er gaande? Uiteraard zullen bepaalde punten die ik in dit verhaal beschrijf suggestief zijn aangezien ik niet in de mogelijkheid ben om deze direct aan Sid zelf te stellen. Maar zonder de persoon Sid Lukkassen te willen beschadigen vind ik het wel interessant om hier eens over te filosoferen.
Als je met me mee wilt denken en filosoferen, lees dan gerust verder.
Nog even een laatste mededeling. Zeker vanuit professioneel oogpunt heb ik geen mening over iemand zijn visie of geloofsovertuiging. Deze zaken zijn voor mij neutraal. Wat mij wel interesseert is wat deze punten voor iemand persoonlijk betekenen en welke persoonlijke drijfveren hier achter zitten. Ik respecteer altijd de mens achter de visie. Sterker nog, eigenlijk vind ik de persoon achter de visie veel meer de moeite waard.
Dus beste Sid, ondanks dat ik me niet kan vinden in jouw visie vind ik jou de moeite waard als mens.
Zonder een enorme spoiler alert te willen veroorzaken komt de video, zoals ik 'm ervaren heb, voornamelijk neer op het feit dat Sid zich niet gehoord en begrepen voelt. Hij geeft te kennen dat de grote instituten zoals de media en de universiteiten hem, en zijn visie genoten, geen podium geven. Volgens hem zou dit ontstaan zijn door de verzuiling. Een hele reeks aan filosofen en groot denkers passeren de revue in zijn pleidooi waarin het verhaal soms zo warrig wordt dat zelfs Paul hem regelmatig op de rem moet trappen. Gedreven door zijn enorme intellect spuwt Sid een ware encyclopedie reeks aan argumenten richting de luisteraar die, in mijn geval, het spoor helemaal bijster raakt.
En dat is zo zonde, want als hij zijn verhaal authentieker zou vertellen dan zou dat veel meer impact maken. In het begin van het gesprek onderstreept hij juist authenticiteit. Als coach vraag ik me af of het afgeven op een bepaalde visie authentiek is. Ik denk het niet. Het demoniseren van een andere visie of filosofie lijkt een instrument van ons intellect te zijn om een emotie die we ervaren van ons af te willen schuiven. "Het ligt niet aan mij, maar aan hun!". En dat terwijl juist onder die emotie de kern van het verhaal zit. Onder de boosheid en frustratie ligt misschien een pijn of verdriet die juist de aandacht verdient. En dat is dan het echte verhaal. Authentiek zeg maar.
Wanneer merk je dat iemand zijn intellect in zet om een emotie te willen onderdrukken? Als je goed luistert hoor je dat mensen dan harder en sneller gaan praten (ratelen). Tevens kunnen ze naar boven kijken. Er komt vaak een waterval van woorden die net om de kern heen willen draaien maar niet echt de kern willen vastpakken. Waarom doen we dat? Simpel; da's veiliger. Pijn, verdriet, zwakte... we willen ze liever verstoppen. En onze ratio helpt ons daar maar al te graag bij.
Dit neemt overigens niet weg dat Sid een punt maakt. In onze huidige maatschappij lijken we ons te willen verstoppen achter politieke correctheid. We worden boos als we beledigd worden en verwijten de aanstichter dan van een polariserende-, kwaadaardige- of beledigende boodschap. En dan worden we boos. Of dan gaan we negeren. En stigmatiseren. Want deze mensen zijn dan per definitie slecht. En Sid voelt dat hij in dat hokje is geplaatst.
Mooi om te zien hoe we, zowel links als rechts, ons gewoon als mensen gedragen. De emoties die de andere kant oproept worden gebruikt als wapen tegen de ander. Beide partijen doen hetzelfde zodat de kloof alleen maar groter wordt. Er is niemand die echt luistert. Niemand die luistert tussen de regels van een gegeven pleidooi. Niemand die doorvraagt en de beschuldigingen naast zich neerlegt om tot de kern van het verhaal te komen. En dat is jammer, want ik denk dat diep van binnen de wensen en verlangens in beide kampen op hetzelfde neerkomen, ze hebben alleen een andere manier waarop ze het probleem willen oplossen.
Graag wil ik een ander argument opwerpen waarom ik denk dat Sid en zijn nieuwe rechtse beweging genegeerd worden door de grote instituties. Ik denk namelijk dat de reden waarom hij niet aan de bak komt bij een universiteit, geen uitgever kan vinden voor zijn boek of geen publicaties mag schrijven voor de krant veel simpeler ligt dan dat hij aangeeft. Maar het is ook pijnlijker.
Naar mijn idee ligt de weigering van Sid z'n filosofie door de gevestigde orde eerder richting het imago dat een bedrijf wilt nastreven. En dus eigenlijk simpelweg gekoppeld kan worden aan geld. Ik kan me voorstellen dat bijvoorbeeld het NRC Handelsblad geen leden wilt verliezen en vreest misschien een terugname in abonnees als ze stukken van Sid gaan publiceren. Of dat de universiteit bang is dat het aantal nieuwe aanmeldingen afneemt als ze Sid als hoogleraar aanstellen. Al dit soort instituties lijken bang te zijn om zich los te willen koppelen aan hun imago, of eigenlijk het imago dat hun 'klanten' van hun verwachten.
Het is jammer dat Sid niet in zijn pleidooi ons economisch stelsel aanstipt; het neoliberalisme. Allicht doet hij dit wel in zijn boek 'Kerkgangers en Zuilenbouwers'. Want ik denk juist dat het zo belangrijk is om ook het totaalplaatje te bekijken van onze samenleving; de economie. Welk gedrag belonen we en welk gedrag niet? Waar ligt waarde en waar niet? Doordat al dit soort instituten ook (deels) verbonden zijn aan de vrije markt dienen ze zich zo politiek correct mogelijk op te stellen. We zien dit ook terugkomen bij reclames en marketing uitingen van bedrijven en organisaties. Bottom line? Het draait om geld verdienen. Harde doekoes. Dat zeg maar.
En dat kan pijnlijk zijn voor iemand aan de rechterkant van het politiek spectrum. Even generaliserend kunnen we stellen dat juist die kant erg verrukt is van dit economische stelsel. Dan krijg je de situatie dat de economische filosofie die je hanteert je eigenlijk keihard tegenwerkt.
En dan is het makkelijker om iemand van het andere kamp de schuld te geven.
Oh Sid, nog even een tip (met een knipoog); Als je de middenklasse wilt aanspreken en mobiliseren en je jezelf tegen de gevestigde elite wilt vestigen, dan kan het een idee zijn om de aardappel uit je keel te halen en om helder en concreet te communiceren.