Het is een term waar we tegenwoordig maar moeilijk omheen kunnen; authenticiteit. Niet alleen schrijven alle glossy's er al jaren over, ook recruiters en coaches gebruiken dit begrip. Het lijkt erop dat er steeds meer vraag is naar authentiek gedrag. Maar wat houdt dat nou precies in, dat authentiek zijn? En waarom is het achterhalen van wat nou echt authentiek gedrag is nou zo lastig?
Enige tijd geleden zag ik een post voorbij komen van collega coach Ilse van de Burgwal. Ze heeft een programma dat ze aanbied onder de noemer 'Be Bold, Be Brave, Be You', een programma om de authenticiteit van de deelnemers te bevorderen. Mijn professionele hart maakte een sprongetje, want ik ben groot voorstander van het vergroten van de authenticiteit van mensen. En hoe meer collega's hier aandacht op vestigen, hoe beter!
Wel moest ik glimlachen toen ik de titel van haar programma las. De titel 'Be Bold, Be Brave, Be You' lees ik als gebiedende wijs. Zo van 'Doe dit, Doe dat, Doe zus'. Maar als iemand jou de opdracht geeft om authentiek te zijn (Be You), ben je dan wel authentiek? Tenslotte wordt het je opgedragen en het was niet jouw keuze. De stimulans komt van een externe en is dus niet authentiek (vanuit jezelf). Vergelijk het maar met de zin "Volg mijn advies maar op, neem nooit advies aan van anderen!'. En hier ontstond in mijn gedachten een paradox, welke de glimlach op mijn gezicht toverde.
Welk deel van ons gedrag is aangeleerd en welk deel van ons gedrag is authentiek? Hiervoor verwijs ik graag naar het 'nature nurture' principe waarin men stelt dat een deel van onze persoonlijkheid al vast ligt in de genen (nature) en een deel wordt gevormd middels opvoeding (nurture). Zouden we dan, als we echt authentiek willen zijn, volledig af moeten van 'nurture'?
Mensen zijn sociale wezens. Een individu zou geen enkele overlevingskans hebben in de wildernis. We zijn als mensheid zo ver gekomen door onder andere samen te werken in groepsverband. Uiteraard spelen er nog veel meer factoren mee die een rol hebben gespeeld in de evolutie van de mens, maar het principe dat we als mensen in groepsverband floreren is nu relevant.
Zodra mensen bij elkaar komen in groepsverband ontstaan er zogenaamde ongeschreven leefregels. Dit kunnen basale regels zijn als 'je steelt niet van een ander' of 'je vermoordt niemand binnen de groep'. Klinkt logisch, maar zelfs dit soort eenvoudige leefregels zorgen ervoor dat de groep in bedwang blijft. Deze regels spreken niet per definitie voor zich, maar worden aan ons opgedrongen. Door je te houden aan deze leefregels vergroot je de kans op acceptatie van de groep. Dit principe vond al tienduizenden jaren geleden plaats onder gemeenschappen en dat principe werkt vandaag de dag nog net zo.
We passen ons dus graag aan naar de leefregels van de groep om onze overleving te vergroten. Vandaar ook dat we gevoelens als schaamte ervaren. We ervaren -meestal- plezier of genot middels een activiteit die niet geaccepteerd wordt binnen de leefregels van de groep. En dan schamen we ons. Deze schaamte helpt ons om ons gedrag aan te passen zodat we weer binnen de kaders van de leefregels kunnen functioneren.
Een mooi staaltje der evolutie dus, dat aanpassingsvermogen jegens de leefregels van de groep. Maar is dit systeem anno nu nog wel per sé noodzakelijk? Zoals ik eerder schreef is een individu in de wildernis hopeloos verloren, maar in theorie is een individu anno nu in de grote stad niet per definitie verloren. Je kan volledig op jezelf leven zonder dat je overleving op het spel staat.
Toch passen we ons nog steeds flink aan richting onze omgeving. Ik kom vaak cliënten tegen in mijn praktijk die per toeval in een werkgebied terecht zijn gekomen. Iets met erin rollen denk ik. Terwijl ik dan praat met een cliënt merk ik dat de persoonlijke waarden en talenten niet de ruimte krijgen binnen de bedrijfscultuur van de organisatie. De cliënt moet steeds op de tenen lopen omdat deze het gevoel heeft een karikatuur van zichzelf te moeten spelen. Vaak spelen dan vraagstukken omtrent zelfvertrouwen een grote rol.
Ook ik kijk dus in dit soort gevallen naar wie de cliënt daadwerkelijk is. Ik vergeet even de 'nurture' en kijk naar de 'nature'. Welke persoonlijke karaktereigenschappen zijn aanwezig? Welke waarden zijn belangrijk voor de persoon? Welke talenten of kernkwaliteiten worden onderbenut? Door dit te onderzoeken komen we dichterbij de authentieke persoon.
Wat ik versta onder authenticiteit? Dat zijn de karaktereigenschappen die je hebt die niet gevormd zijn door je omgeving. Het zou dus niet uitmaken of je in 1985 geboren bent in Haarlem, 1367 in Moskou of 294 BC in Peru. Het betreft het deel van jouw persoonlijkheid die jou in de kern en essentie omschrijft. Iemand die van nature zorgzaam is zal dat ook altijd zijn geweest, om maar eens een voorbeeld te geven.
Maar natuurlijk speelt onze omgeving een continue rol in de vorming van ons karakter. Het is dus zaak om te handelen vanuit authenticiteit zonder daarbij de sociale leefregels van de groep te ondermijnen. Volledig authentiek zijn zou kunnen betekenen dat je puur en alleen maar doet wat jij zou willen, hier ben ik geen voorstander van. Vanuit mijn perspectief zet je je authenticiteit in om, op jouw manier, bij te dragen aan de wensen van de groep. Zo creëer je een win-win.
"Is het belangrijk om authentiek te zijn?", ze klonk de vraag op een post van Dounia Maakor. Ze had namelijk een bericht geplaatst op LinkedIn met de mededeling dat ze een boek ging schrijven omtrent authenticiteit. En wederom was ik enthousiast over dit idee! De vraag onder de post van Dounia was van Maarten Freriks, een collega in de loopbaancoaching die een evidence based methodiek hanteert.
Dounia antwoordde van wel. Ze gaf aan dat het niet authentiek handelen schadelijk kon zijn voor de gezondheid en dat het essentieel is voor de samenwerking met anderen. Ondanks dat ik me kon vinden in haar antwoord wilde ik het woord 'essentieel' vervangen door het woord 'wenselijk'. Ik antwoordde namelijk daaronder dat authenticiteit niet 'belangrijk' is. Je kan, hypothetisch, tachtig jaar oud worden en je hele leven lang een karikatuur van jezelf hebben gespeeld. Maar zou het leven van jezelf en je omgeving niet veel mooier zijn geweest als je echt authentiek kon zijn?
Iedereen wordt geboren met unieke talenten. Ieder van ons voelt iets aan of heeft begrip ergens van wat we van kinds af aan met ons meedragen. Dit zijn, zoals ik ze noem, cadeautjes. Het is logisch dat er binnen een groep mensen verschillende talenten aanwezig zijn, zo kan iedereen elkaar aanvullen. Het is dan ook vreemd dat we anno nu vooral druk bezig zijn om te leven zoals onze idolen dat doen. Dat we zo graag een karikatuur aannemen om maatschappelijke status te verkrijgen, zonder dat we de cadeautjes die we gekregen hebben bij onze geboorte constructief kunnen inzetten.
En daarom ben ik ook zo fan van 'talentgericht werken'. Omdat je dan juist wel deze cadeautjes inzet, de zogenaamde soft skills. Ik stimuleer mijn cliënten om de aangeboren talenten in te zetten op de arbeidsmarkt en om deze talenten heen vaardigheden te ontwikkelen die het talent de ruimte geven. Zodra je dat doet merk je dat alles zoveel simpeler en beter gaat. Werk wordt weer ineens leuk en uitdagend. Het zelfvertrouwen groeit en de kwaliteit van je werkzaamheden is van ongekende hoogte.
En dan wint iedereen. Jij, maar ook de ander. Iedereen plukt de vruchten. Door gewoon authentiek te zijn.